Het woord Ikigai - 生き甲斐, bestaande uit Iki - 生き ('leven, levend') en gai - 甲斐 ('reden, effect'), is Japans voor 'Een reden voor zijn'. Het woord Ikigai verwijst meestal naar de bron van waarde in het leven of de dingen die het leven de moeite waard maken. Het wordt ruwweg vertaald naar 'de reden waarom je wakker wordt in de ochtend', vergelijkbaar met een dagelijks doel ('Purpose'). Ikigai vindt zijn oorsprong en betekenis in Japan, en met name in de buurt van Okinawa, een eiland zo’n duizend kilometer ten zuiden van Tokyo. Hier leven de oudste mensen ter wereld, gemiddeld zeven jaar langer dan de gemiddelde leeftijd hier in het Westen. En niet alleen worden mensen hier ouder, ze zijn over het algemeen ook gezonder en fitter. In Mijn Ikigai ga ik kort in hoe ik op de invloeden die mij gezond en gelukkig maken, Voeding, Kaizen en Shinrin Yuko.

Mijn Ikigai

Zoals veel mensen, zoeken ik naar een gezonde balans tussen mijn werk en privéleven. Ik nam het werk liever niet mee naar huis, en andersom liet ik mijn privéleven achter me als ik ’s morgens de deur achter me dichtdeed, op weg naar het werk. De mensen op Okinawa beleven dit anders en is Ikigai een culturele integratie van het dagelijks leven.

In 2014, na verschijnselen van een burn-out, heb ik de knop bij mij omgezet en ben ik anders gaan leven. Op zoek naar een balans tussen werk en privé. Gezonder leven, meer bewegen, meer de natuur in en momenten van innerlijke rust opzoeken. Zo kwam Ikigai weer op mijn pad (mijn eerste kennismaking was in 2001 tijdens mijn studietrip in Japan voor mijn E-MBA opleiding). De start van de zoektocht naar mezelf met de vraag wat 'de reden is waarom ik elke dag opsta.

Mijn Ikigai: wat is de reden om elke dag opnieuw vol motivatie te beginnen, met een eindeloze passie voor iets bezig te zijn en volledig erin op te gaan? Ermee bezig zijn, was en is voor mij de krachtigste motivatie die ik heb kunnen vinden om een leuk, gezond en succesvol leven te leiden. Het is die enorme drive die ervoor zorgt dat ik kan blijven doorgaan, ondanks tegenslagen en moeilijkheden; simpelweg omdat ik voel dat wat ik doe mijn roeping is. De mogelijkheid om anderen te inspireren en te laten zien dat grenzen doorbroken kunnen worden – dat is Mijn Ikigai.

Source: Michael Golding, www.michaelgolding.org

Voeding

De reden dat de mensen op Okinawa zo’n goed leven hebben heeft te maken met een aantal zaken. Zo eten ze onder meer een hoofdzakelijk op planten gebaseerd dieet (1-2 keer per week vlees of vis), veel soja en tofu en hebben ze iets dat Harhachi Bu heet: op het moment dat hun maag 80 procent vol zit, stoppen ze met eten. De maag heeft meestal vijftien tot twintig minuten nodig om het gekauwde eten te verwerken en het signaal af te geven dat het genoeg heeft gehad (zie kader).

In Okinawa, elke dag gelukkig zijn, is ikigaiEen Okinawan inwoner

Kaizen

Maar de mensen op Okinawa staan niet alleen bekend om hun gezonde eetgewoontes. Okinawa en heel Japan staat bekend om zijn enorme capaciteit tot innovatie. Op menig gebied (denk maar eens aan de technologische ontwikkelingen die daar vandaan komen) zijn ze de koplopers van de wereld, en dat is niet zonder reden.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog lag het land in totale puin. De Amerikanen die daar met hun leger gestationeerd waren, konden nog niet eens een telefoontje plegen, simpelweg vanwege het gebrek aan infrastructuur. Eén van de officieren besloot daar wat aan te doen. Samen Edwards Deming (later bekend om de kwaliteitscirkel van Deming) brachten zij de Japanse ondernemers iets bij wat hen in de opvolgende decennia na de oorlog zou doen uitgroeien tot één van de grootste en toonaangevende spelers op de wereldmarkt: het vermogen om continue te verbeteren ofwel Kaizen.

Kaizen - 改善, komt van Kai - 改 ('veranderen') en Zen - 善 ('goed'), ofwel goed veranderen, maar met een diepere betekenis betekent het veranderen om te verbeteren, continue verbeteren. Het is een filosofie die zich in de meeste segmenten zich richt op de ontwikkeling van kwaliteitstechnieken, maar ook teruggevonden wordt in het persoonlijke leven en voor continue en doorlopende groei zorgt. De Westerlingen zijn het 'Life-long learning' gaan noemen ('Een Leven Lang Leren').

Voor mij betekent Kaizen dat ik in mijn leven altijd blijf zoeken naar verbetering. Dat begon al voor de Lagere School en is niet gestopt na de Universiteit. Ik ben in mijn persoonlijke en profesionele leven door blijven leren om mijn kennis en vaardigheden te verbeteren en verbreden. Nieuwsgierigheid was daarbij mijn aanjager voor mijn persoonlijke vooruitgang en verbetering. Leven volgens Kaizen maakt dat succes een kwestie van tijd wordt, in plaats van de vraag ‘komt het wel’ of ‘niet’.

Shinrin Yoku

Shinrin Yoku - 森林浴 is een vorm van natuurtherapie uit Japan. De term betekent letterlijk 'bosbaden' en is een soort van mindfulness: het begrip houdt in dat je je onderdompelt in de atmosfeer van het bos en de omringende natuur aandachtig beleeft met al je zintuigen. Dat doe je door je tempo te verlagen, je zintuigen bewust te openen en de helende atmosfeer van het bos als het ware je lichaam en geest in te laten stromen. Daardoor ervaar je een diepe ontspanning en ontstaat er ruimte om ‘uit je hoofd’ te komen. Je bent volkomen in het hier-en-nu en je wordt stil.

Het contact met de natuur bevordert ook het herstel van stress op spectaculaire manier. Je ervaart een diepe ‘ontspanning’ en voelt je energieker. Wandelen in de natuur leidt ook, zo blijkt uit ander wetenschappelijk onderzoek, tot een verhoging van natural killer cells, die kankercellen opzoeken en vernietigen. Dat zou zelfs bijdragen aan langdurige bescherming tegen het ontwikkelen van kanker.

Bosbaden heeft dus een buitengewoon positieve uitwerking op zowel lichaam als geest. Maar er is nog een ander effect, dat minstens zo belangrijk is. Zodra je je tempo verlaagt en het bos je weer in het hier-en-nu brengt, zul je merken dat je ook weer bij je eigen stilte komt. Het bos heelt je en brengt je thuis bij wie je werkelijk bent. Deze magie kun je alleen maar in het bos ervaren: je kunt over shinrin yoku lezen, alles over bossen, bomen en ontspanningstechnieken weten, maar dan zit je nog steeds ‘in je hoofd’. Bij shinrin yoku gaat het er juist om eindelijk eens ‘uit je hoofd’ te komen.

Inmiddels is er internationaal al veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de positieve effecten van Shinrin Yoku op onze gezondheid. Zo blijkt dat verschillende bomen en planten etherische stoffen produceren die het autonome zenuwstelsel activeren en zo voor een verlaging van de bloeddruk zorgen. Dat geeft ons immuunsysteem een boost. Hoe afwisselender de beplanting in een bos of natuurgebied, hoe meer verschillende etherische stoffen er in de lucht zitten.