TAIKAI JUTSUGO (大会 術語)

Waza Basics Basis
Taikai Jutsugo Toernooi Terminologie 大会 術語
Senshuken Taikai Championship Tournament Kampioenschaps Toernooi
Shiai Contest / Tournament Wedstrijd / Toernooi
Shiai-jo Competition mat / Competition field Wedstrijdmat / veld
Shobu Competition Round Wedstrijdronde
Saiko Shinpan-Cho Tournament Chief Referee Toernooi Hoofdscheidsrechter
Shinpan-Cho 2nd Chief Referee 2e Hoofdscheidsrechter
Fuku Shinpan-Cho 3rd Chief Referee 3e Hoofdscheidsrechter
Shinpan Referee Scheidsrechter
Shushin Referee Scheidsrechter
Fukushin Corner judge Hoekrechter (Hulpscheidsrechter)
Fukushin Shugo Referees' Conference Scheidsrechters Gesprek
Hata Flag Vlag
Aka Red Rood
Shiro White Wit
Kuro Black Zwart
Otagai Training partner / Opponent Training partner / Tegenstander
Otagai Ni(taishite) Face towards Opponent / Training Partner Richt je naar je tegenstander / Training partner
Otagai Nitaishite Rei Bow to Each Other Groet elkander 御互いにに対して礼
Shomen Muite Face to the jury Gezicht naar de jury tafel
Matte Wait Wacht
Zokko Resume Fighting Vervolg het gevecht
Hantei Decision Beslissing
Hantei Gachi Decision Overwinning op Beslissing
Waza Ari Half Point (has a technique) Half Punt
Awasete Ippon Gachi Adds Up to One Point Twee halve punten vormen samen een vol punt en de Overwinning
Ippon Gachi One Point Vol Punt en de Overwinning
Gachi Win Overwinning
Hikiwake Draw, Tie Onbeslist
Encho Overtime Round (extension) Verlenging
Encho-sen (shobu hantei) Overtime Round, Referees has to make a decision. Opnieuw verlenging, maar de scheidsrechters moeten nu een beslissing nemen (sen = opnieuw).
Mitomezu No score Niets aan de hand.
Fumei / Miezu No score, seen nothing. Niets gezien.
Chui Warning Informele waarschuwing
Genten Penalty Officiele waarschuwing
Shikaku Disqualification Diskwalificatie
 
Algemene Wedstrijdregels
1. Opkomen en verlaten van Mat door Scheidsrechtersteam:
* Opkomen van de mat De Scheidsrechter betreedt, gevolgd door de vier hoekrechters, de Mat aan de rechterzijde (Shiro) van de Jurytafel. De teamleden groeten eerst de Mat (Shiai-jo) en daarna de Jury.

Nadat eerst het oude team is gegroet, gaat het team naar de matzijde tegenover de Jurytafel en stelt zich op met het gezicht naar de Jury. De Scheidsrechter op de mat en de hoekrechters er net iets buiten.
De Scheidsrechter geeft achtereenvolgens de volgende commando's:
Shomen ni Rei (groet de Jury)
Mawatte (iedereen draait Ura met de klok mee - links voor rechts)
Rei (groet het Publiek)
Mawatte (Hoekrechters draaien Ura met de klok mee - links voor rechts)
Shushin ni Rei (Scheidsrechters groeten elkaar en gaan vervolgens naar de stoelen).
* Verlaten van de mat Als hun taak erop zit, gaat het team naar de matzijde tegenover de jurytafel en de scheidsrechter geeft dezelfde commando's als bij het opkomen van de mat. Nadat eventueel eerst het nieuwe team is gegroet, verlaat het team vervolgens de mat en groet daarbij eerst de Jury en vervolgens de Mat (Shiai-jo).
* Wisslen van teams Shinpan ni Rei
Het oude en nieuwe team stellen zich tegenover elkaar op en groeten (oude team de leiding).
 
Regels voor het gevecht
1. Opkomen en verlaten van Mat door Deelnemers:
* Deelnemers komen op De deelnemers staan klaar aan de rand van de Mat. De Scheidsrechter (Shushin) roept met het commando ‘Shiro’ en ‘Aka’ de Vechters op de Mat (Shiai-jo). De Vechters groeten (Osu) bij het opkomen van de Mat en stellen zich in Shizen Dachi op voor hun startlijn. De Scheidsrechter controleert bij de vechters de verplichte bescherming en de eventueel aanwezige bandage of tape op handen en gewrichten (met de paraaf of stempel van de Toernooiarts). De Coaches (één per deelnemer) nemen plaats buiten de Mat en zitten.

De Scheidsrechter geeft achtereenvolgens de volgende commando's:
Shomen ni Rei (groet de Jury; Scheidsrechter heeft rechterarm gestrekt naar Jury, hand Shotei en groet mee met Vechters.)
Shushin ni Rei (groet de Scheidsrechter; de Scheidsrechter beweegt de onderarmen met de vuisten van buitenaf naar zichzelf toe; de Vechters draaien zich om; Vechters en Scheidsrechter groeten).
Otagai ni Rei (groet elkaar; de Scheidsrechter beweegt de armen met de vuisten van buitenaf naar elkaar toe; de Vechters draaien naar elkaar toe en groeten elkaar (Scheidsrechter groet niet).
Kamaete (Gevechtshouding; de Scheidsrechter geeft dit ook `actief’ aan; controleert de Tijdwaarnemer en de Hoekrechters; vechters blijven achter de startlijn).
Hajime (Begin het gevecht!).
* Deelnemers verlaten de Mat Als de wedstrijd is afgelopen (en de beslissing is aangegeven) groeten de Vechters achtereenvolgens de Jurytafel, de Scheidsrechter en elkaar op dezelfde wijze als aan het begin van de wedstrijd. De Scheidsrechter geeft de Vechters opdracht om handen te schudden (Akushu) en de Mat te verlaten..
 
2. Commando’s en handelingen Scheids- en Hoekrechters:
* Scheidsrechtercommando’s Shomen Muite (gezicht naar de Jury; wijs met een gestrekte arm, hand Shotei, naar de Jury).

Kamaete (kom in de gevechtshouding).
Hajime (begin met vechten).
Yame (stop het gevecht; scheidsrechter komt tussen de Vechters en stopt het gevecht).

Shiro / Aka No Kai (deelnemers naar de startlijn).
Zokko (zet het gevecht voort, nadat de wedstrijd tussentijds is stopgezet; maar ook als er geen activiteit bij de deelnemers is te bespeuren wordt Zokko gebruikt).

Tori Masen (niets aan de hand).

Jikan (wo tomete kudasai) (stop de klok; melding aan de officiële Tijdwaarnemer(s), zonder dit commando gaat het aftellen gewoon door. Als bijvoorbeeld de Gi van een van de Vechters losraakt of er is er een Vechter geblesseerd en de Dokter wordt er bij geroepen; de tegenstander gaat in Seiza zitten met het gezicht naar de coach.

Fukushin Shugo (Scheidsrechter roept de Hoekrechters bijeen om een bepaalde situatie te bespreken; Scheidsrechter stopt de klok en zet de Deelnemers in Seiza achter hun startlijn met het gezicht naar de Coach; Fukushin Shugo moet snel en efficiënt gebeuren, daarna nemen de Hoekrechters weer vlot hun plaatsen in.
Als er een beslissing door de Hoekrechters moet worden herzien of voor de duidelijkheid nog moet worden aangegeven, dan vraagt de Scheidsrechter de Hoekrechters één voor één de beslissing aan te geven. Ook hier vanaf de Rechterkant beginnen en duidelijk met de rechterarm (hand Shuto) aanwijzen krachtig op de fluit blazen.

Dogi Gi (maak de kleding in orde; het gevecht wordt gestopt, de Vechters gaan naar hun startlijn en maken daar hun Gi op orde.

3. Scores tijdens gevecht:
Tijdens het gevecht kunnen scores, waarschuwingen en andere beslissingen alleen ontstaan door aangeven van minimaal twee hoekrechters. Een score of een officiële waarschuwing kan alleen worden gegeven bij een meerderheid van drie hoekrechters of twee hoekrechters en de scheidsrechter.
* Waze-ari (half punt) Een vechter krijgt een Waza-ari als de tegenstander:
• door een toegestane techniek zichtbaar is aangeslagen, maar binnen drie seconden het gevecht weer kan voortzetten (bij een Geri op het hoofd ook als de vechter licht uit balans is geraakt);
• zichzelf blesseert of het gevecht om de een of andere reden binnen drie seconden niet kan voortzetten.

Een vechter kan een half punt krijgen als de tegenstander:
• door een toegestane techniek volledig de balans verliest en een aantal meter naar achteren op de grond valt;
• door bijvoorbeeld met een voetveeg (Ashi Barai) neer wordt gehaald, direct gevolgd door een Gedan Tsuki (let op: geen contact en in een correcte houding / balans);

Als een vechter zelf struikelt of anderzijds door eigen toedoen het evenwicht verliest, dan hoeft dat geen consequenties te hebben.

* Awasete Ippon Gachi Twee halve punten vormen samen een vol punt en de overwinning (Awasete Ippon Gachi).

* Ippon Gachi (vol punt) Een vechter krijgt een vol punt (Ippon) en de overwinning (Gachi) als (bij) de tegenstander:
• door een toegestane techniek, bijvoorbeeld stoot (Tsuki) of schop (Geri) zichtbaar is aangeslagen en het gevecht niet binnen drie seconden kan voortzetten;
• de wil ontbreekt om de partij verder uit te vechten of binnen drie seconden niet door kan gaan, bijvoorbeeld als een vechter door conditiegebrek naar lucht staat te happen of zichzelf ernstig blesseert.

* Scheidsrechterprocedure bij scores De scheidrechter stopt op aangeven van de hoekrechters het gevecht en zet de vechters op de startlijn. Als de vechter zwaar is neergegaan moet de scheidsrechter eerst nagaan of de vechter geen ernstige blessure heeft, en roept eventueel de toernooiarts er bij (de tegenstander gaat in Seiza zitten met het gezicht naar de coach). Nadat dit is gebeurd kan de beslissing worden aangegeven (de vechters staan weer op de startlijn!).

De scheidsrechter loopt naar de rand van de mat (heeft dan overzicht op alle hoekrechters), noemt de hoekkleur van de vechter en telt hardop het aantal vlaggen inclusief de (eventuele) eigen beslissing. Het tellen begint met de dichtstbijzijnde hoek vanaf de rechterkant; geef elke tel duidelijk aan met een beweging van de rechterarm (hand Shuto) richting de betreffende hoek.

Vervolgens begeeft de scheidrechter zich weer richting de vechters, noemt de techniek en het soort beslissing. Voorbeelden hiervan:
• Aka, lchi, Ni, (Shushin) San; Jodan Mawashi Geri, Waza-ari.
• Shiro, lchi, Ni, San, Shi; Shita tsuki, Waza-ari, Awasete Ippon.
• Aka, lchi, Ni, San, Shi, Go; Ushiro Mawashi Geri, Ippon.

Bij Waza-ari wijst de scheidsrechter met gestrekte arm (Shuto, handpalm naar beneden) op borsthoogte naar de vechter), bij Ippon idem alleen schuin omhoog! Bij Waza-ari wordt het gevecht voortgezet (Zokko!), bij Ippon groeten de vechters af.

4. Overttredingen, waarschuwingen en diskwalificatie:
* Overtredingen De volgende handelingen worden beschouwd als een overtreding (Hansoku):
• Stoten en slagen op nek en gezicht (zelfs licht, met de hand of een elleboog raken: Ganmen Ouda);
• Schop in het kruis (Kinteki Kogeki);
• Kopstoten (Zu Tsuki);
• Schop direct naar voren gericht op het kniegewricht (Mawashi is toegestaan);
• Aanvallen van een tegenstander die al is neergegaan;
• Een tegenstander van achter aanvallen waarbij de ruggegraat wordt geraakt;
• Vastpakken (pak, armen en benen; Tsukami);
• Duwen (Shotei Oshi);
• Zich herhaaldelijk ontrekken aan het gevecht bijvoorbeeld door te vallen na een techniek te hebben gemaakt of anderszins een contactloze techniek te hebben gemaakt;
• Geen wil of kracht meer tonen om te vechten (Kakenige);
• Bij herhaling opzettelijk buiten de lijnen/ring stappen;
• Inactiviteit, weinig of geen technieken maken;
• Zich onbehoorlijke wijze gedragen zoals; spugen, smerig taal uitslaan, de band (Obi) losmaken of zich opzettelijk ontkleden;
• Elke andere actie die de scheidsrechters als overtreding kunnen beschouwen;
• Onsportief gedrag.

* Formele waarschuwing Een overtreding leidt tot een formele waarschuwing als deze wordt aangegeven door minimaal twee hoekrechters. De scheidsrechter kan de met geconstateerde overtreding meegaan en de vechter een waarschuwing geven (er is dan een meerderheid van drie!). De scheidrechter kan de overtreding op dat moment ook wegwuiven.

Wordt de overtreding door minimaal drie hoekrechters aangegeven, dan moet de scheidsrechter de wedstrijd stoppen (Yame) en de vechters op hun plek neerzetten (Shiro / Aka No Kai) en de overtreder een waarschuwing geven. Dat kan een informele waarschuwing zijn als het gaat om een lichte overtreding en er geen opzet in het spel is.

De eerste formele terechtwijzing is een officieuze waarschuwing (Chui), die overigens niet meeweegt in de beslissing aan het einde van het gevecht. Als de vechter al een Chui heeft, dan geeft de scheidsrechter bij een volgende overtreding een eerste officiële waarschuwing (Genten Ichi); na een Genten Ichi volgt de tweede officiële waarschuwing (Genten Ni). De officiële waarschuwingen wegen mee in de beslissing aan het einde van het gevecht (zie hierna bij `beslissing aan einde gevecht’). Na de derde officiële waarschuwing volgt automatisch diskwalificatie.

De scheidsrechter kan bij zeer grove opzettelijke overtredingen de Chui overslaan en meteen een officiële waarschuwing geven.

* Diskwalificatie Iemand wordt op grond van de volgende handeling(en) gediskwalificeerd:
• Automatisch na drie officiële waarschuwingen;
• Zich gedurende het gevecht niet houden aan de aanwijzingen van de scheidsrechter;
• Gedrag wat als puur gewelddadig kan worden beschouwd, het maken van opzettelijk zware overtredingen, onsportief gedrag vertonen;
• Meer dan een minuut tegenover elkaar staan zonder iets te doen (wordt beschouwd als gebrek aan de wil om te vechten);
• Zonder toestemming van de scheidsrechter contact te hebben met de coach, zoals iets te drinken krijgen;
• Zich zonder toestemming van de scheidsrechter om wat voor reden dan ook buiten de ring begeven;
• (te) Laat opkomen voor een gevecht of helemaal niet op komen dagen.

* Scheidsrechterprocedure bij waarschuwingen en diskwalificatie Als een overtreding is geconstateerd door een meerderheid van het scheidsrechterteam is stopt de scheidsrechter het gevecht en stuurt de deelnemers terug naar hun startlijn (als er sprake is van een blessure dan roept de scheidsrechter de dokter en zet de tegenstander in Seiza met het gezicht naar de coach.).

De scheidsrechter loopt naar de rand van de mat (heeft dan overzicht op alle hoekrechters), noemt de kleur van de overtreder, telt hardop het aantal vlaggen inclusief de (eventuele) eigen beslissing. Het tellen begint met de dichtstbijzijnde hoek vanaf de rechterkant; geef elke tel duidelijk aan met een beweging van de rechterarm (hand Shuto) richting de betreffende hoek. Vervolgens begeeft de scheidrechter zich weer richting de vechters, noemt de naam van de verboden techniek en het soort waarschuwing (dan wel diskwalificatie). Voorbeelden hiervan:

• Shiro, Ichi, Ni, San; Tsukami, Chui (Wit, 1,2,3, vastpakken, officieuze waarschuwing);
• Shiro, lchi, Ni, San Shi; Ganmen Ouda, Genten Ichi (Wit, 1,2,3,4, aanval; naar het gezicht, eerste officiële waarschuwing);
• Shiro, lchi, Ni, San, Shi, Go; Kinteki Kogeki, Genten San; Shikkaku (Wit, 1,2,3,4,5, schop in het kruis, derde officiële waarschuwing, diskwalificatie);

De Chui wordt aangegeven met de arm gestrekt (hand Shuto) op borsthoogte naar de overtreder. Bij Genten het aantal (Ichi, Ni, San) aangeven met de vingers (respectievelijk de wijsvinger, wijs- en middenvinder, dan wel wijs-, middelvinger en duim) omhoog, richting de overtreder.

Nadat de waarschuwing is gegeven, wordt het gevecht voortgezet met het commando ‘Zokko’.

Een diskwalificatie geeft de scheidsrechter aan met ‘Shikaku’ en wijst hierbij met de arm 45 graden naar beneden (hand Shuto) richting de kant de overtreder. Tenslotte noemt de scheidsrechter de winnende kant (gestrekte arm schuin omhoog richting winnaar; Shuto handpalm naar beneden). Na diskwalificatie groeten de vechters af.

5. Beslissing aan einde gevecht:
Op het moment dat de tijd is verlopen geeft de tijdwaarneming een signaal (bel of zoemer en een zakje wordt op de mat gegooid). De scheidrechter stopt (Yame) het gevecht en zet de deelnemers op de startlijn (Shiro / Aka No Kai). Indien nodig zal de scheidsrechter hen vragen de kleding te fatsoeneren.

Als er tijdens het gevecht geen beslissing is gevallen, geven de hoekrechters en de scheidsrechter aan wat de beslissing is. Daarbij hebben de Shushin en de Fukushin elk één stem. De Shushin stelt beslissingen vast op basis van aanwijzingen van de Fukushin en telt daarbij zijn eigen stem mee. Een winnaar kan alleen worden aangewezen door een meerderheid van drie hoekrechters of twee hoekrechters en de scheidsrechter. De Saiko Shinpan-Cho kan een beslissing corrigeren.

Als het gevecht is beëindigd aan het einde van de reguliere tijd, kunnen zich twee situaties voordoen:
• Yusei Kachi: een van de vechters heeft voordeel en het scheidsrechterteam moet dit honoreren.
• Hantei Kachi geen van beide vechters heeft voordeel en de scheidsrechters moeten oordelen.

* Overwinning op beslissing (Yusei Kachi) Als aan het einde van het gevecht één van de vechters voordeel heeft vanwege een Waza-ari of een officiële waarschuwing voor de tegenstander, dan moeten de hoekrechters en de scheidsrechter het voordeel in de eindbeslissing honoreren.

Bij scores en fouten is de volgende puntentelling de leidraad:
- Wazari: drie punten
- Chui: min een punt
- Genten Ichi: min twee punt
- Genten Ni: min drie punten.

Mogelijke varianten zijn dan:
Shiro Aka Winnaar
Geen score Geen score 0/0: Aka, Shiro of Hikiwake
Geen score, Chui Geen score -1/0: Aka, Shiro of Hikiwake
Geen score Waza-ari 0/3: Aka
Genten Ni, Geen score Geen score -3/0: Aka
Genten Ichi, Waza-ari Geen score -2+3=1/0: Shiro
Genten Ni, Waza-ari Geen score -3+3=0/0: Aka, Shiro of Hikiwake
Genten Ni, Waza-ari Waza-ari -3+3=0,3: Aka
Genten Ni, Waza-ari Genten Ichi, Waza-ari -3+3=0/-2+3=1: Aka, Shiro of Hikiwake
 
* Overwinning op beslissing (Hantei Gachi) Indien er geen is voordeel voor een van de vechters, dan moeten de hoekrechters en de scheidsrechter op eigen oordeel een beslissing nemen. In het geval de hoekrechters en scheidsrechter op een onbeslist (Hikiwake) uitkomen, zal in sommige situaties het gewicht dan wel het aantal planken de winnaar bepalen. Criteria voor het nemen van een beslissing zijn:
1) Toegebrachte schade
2) Gebruik van effectieve technieken
3) Aantal technieken

Voorbeelden van mogelijke situaties, waarbij overigens verlenging mogelijk is:
Hoek1 Hoek2 Hoek3 Hoek4 Scheidsrechter
Shiro Shiro Aka Aka Aka, Shiro of Hikiwake
Shiro Aka Aka Hikiwake Aka of Hikiwake
Shiro Aka Aka Aka Aka
Shiro Shiro Shiro Aka Shiro
Hikiwake Hikiwake Shiro Shiro Hikiwake of Shiro
Hikiwake Hikiwake Hikiwake Aka Hikiwake
 
* Verlengen of beslissen Bij Encho Sen moet aan het einde van het gevecht een beslissing vallen; de hoekrechters en scheidsrechter moeten dan kiezen voor Shiro of Aka en mogen geen Hikiwake geven.
* Scheidsrechterprocedure aan einde gevecht Aan het einde van de wedstrijd stopt de scheidsrechter het gevecht (Yame) en zet de vechters op hun startlijn. De vechters staan in Shizen Dachi met het gezicht naar de jury (Shomen).

De scheidsrechter loopt naar de rand van de mat (heeft daar zicht op alle hoekrechters) en geeft met ‘Hantei Torimasu’ (voorheen werd Hantei Onegai Shimasu gebruikt, dit is een meer formele vorm) aan dat de hoekrechters zich moeten gereedmaken voor de beslissing. Als de scheidsrechter op zijn plek staat, volgt na één of twee tellen het commando ‘Hantei’ (‘beslis’; eventueel voorafgegaan door ‘Encho Sen’, in het geval er geen onbeslist gegeven mag worden).

De hoekrechters geven daarop direct met de vlag hun beslissing aan (Shiro, Aka of Hikiwake). De hoekrechters houden rekening met de scores en waarschuwingen die tijdens gevecht zijn gevallen.

De scheidsrechter telt eerst de beslissingen van de hoekrechters. De Shushin begint bij de eerste hoekrechter aan de rechterkant, noemt hardop de beslissing (bijvoorbeeld Shiro) en telt van rechts naar links het aantal hoekrechters met dezelfde beslissing (Ichi, Ni, etcetera) en wijst hierbij de hoekrechter aan (hand Shuto). Vervolgens benoemt de scheidsrechter indien van toepassing de volgende beslissing (bijvoorbeeld Hikiwake) en telt wederom het aantal hoekrechters. Zo ook voor een eventuele laatste beslissing.

Als de scores van de hoekrechters zijn geteld, beweegt de Shushin zich weer richting vechters. Daar geeft hij aan wie de winnaar is, of dat er nog geen beslissing is gevallen. Hierbij zegt de scheidsrechter eerst ‘Shushin’ (met de rechterhand Haito op de borst) direct gevolgd door het benoemen (Shiro of Aka) en aanwijzen (met gestrekte arm, schuin omhoog, Shuto handpalm naar beneden) van de winnaar. In het geval er geen winnaar is roept de Shushin ‘Hikiwake’ en geeft dit aan met Shuto Gedan Jiju Uke. Het kan voorkomen dat in het geval de hoekrechters geen meerderheid hebben gevormd de Shushin aldus (als laatste) met zijn oordeel de uitslag bepaalt.

Als de partij wordt voortgezet geeft de scheidsrechter de commando’s ‘Kamaete’ en ‘Hajime’. De scheidsrechter let op dat zowel tijdwaarneming als de hoekrechter alert zijn.

Aan het einde van de wedstrijd geeft de scheidsrechter achtereenvolgens de volgende commando’s:
• ‘Shomen Rei’ (vechters en scheidsrechter groeten de jury);
• ‘Shushin Rei’ (de scheidsrechter beweegt de armen met Shotei hand van buitenaf naar zichzelf toe; de vechters draaien zich om; scheidsrechter en vechters groeten);
• ‘Otagai Rei’ (scheidrechter beweegt de armen met de vuisten van buitenaf naar elkaar toe; de vechters draaien naar elkaar toe en groeten elkaar (scheidsrechter groet niet);
• ‘Akushu (de vechters schudden de hand aan verlaten de mat met `Uso’.
 

The Seven Virtues of Bushido